De ijzertijd in Brabant  
Slifferthuis - ontwerp en bouw (klik op een foto voor een uitvergroting)
Zie ook foto's van de opening op 1 april 2006
De bouw van het Slifferthuis - 1 De bouw van het Slifferthuis - 2 De bouw van het Slifferthuis - 3

De bouw van het Slifferthuis - 4 De bouw van het Slifferthuis - 5 De bouw van het Slifferthuis - 6

De bouw van het Slifferthuis - 7 De bouw van het Slifferthuis - 8 De bouw van het Slifferthuis - 9

De bouw van het Slifferthuis - 10 De bouw van het Slifferthuis - 11 De bouw van het Slifferthuis - 12

De bouw van het Slifferthuis - 13 De bouw van het Slifferthuis - 14 De bouw van het Slifferthuis - 15

De bouw van het Slifferthuis - 16 De bouw van het Slifferthuis - 17 De bouw van het Slifferthuis - 18

De bouw van het Slifferthuis - 19 De bouw van het Slifferthuis - 20 De bouw van het Slifferthuis - 21

De bouw van het Slifferthuis - 22 De bouw van het Slifferthuis - 23 De bouw van het Slifferthuis - 24

De bouw van het Slifferthuis - 25 De bouw van het Slifferthuis - 26 De bouw van het Slifferthuis - 27

De bouw van het Slifferthuis - 28 De bouw van het Slifferthuis - 29 De bouw van het Slifferthuis - 30

De bouw van het Slifferthuis - 31 De bouw van het Slifferthuis - 32 De bouw van het Slifferthuis - 33

De bouw van het Slifferthuis - 34 De bouw van het Slifferthuis - 35 De bouw van het Slifferthuis - 36

De bouw van het Slifferthuis - 37 De bouw van het Slifferthuis - 38 De bouw van het Slifferthuis - 39 De bouw van het Slifferthuis - 40

De bouw van het Slifferthuis - 41 De bouw van het Slifferthuis - 42 De bouw van het Slifferthuis - 43

De bouw van het Slifferthuis - 44 De bouw van het Slifferthuis - 45 De bouw van het Slifferthuis - 46 De bouw van het Slifferthuis - 47

De bouw van het Slifferthuis - 48 De bouw van het Slifferthuis - 49 De bouw van het Slifferthuis - 50

De bouw van het Slifferthuis - 51 De bouw van het Slifferthuis - 52 De bouw van het Slifferthuis - 53

De bouw van het Slifferthuis - 54 De bouw van het Slifferthuis - 55 De bouw van het Slifferthuis - 56

De bouw van het Slifferthuis - 57 De bouw van het Slifferthuis - 58 De bouw van het Slifferthuis - 59

De bouw van het Slifferthuis - 60 De bouw van het Slifferthuis - 61 De bouw van het Slifferthuis - 62

De bouw van het Slifferthuis - 63 De bouw van het Slifferthuis - 64 De bouw van het Slifferthuis - 65

De bouw van het Slifferthuis - 66 De bouw van het Slifferthuis - 67 De bouw van het Slifferthuis - 68

De bouw van het Slifferthuis - 69 De bouw van het Slifferthuis - 70 De bouw van het Slifferthuis - 71

De bouw van het Slifferthuis - 72 De bouw van het Slifferthuis - 73 De bouw van het Slifferthuis - 74 De bouw van het Slifferthuis - 75

De bouw van het Slifferthuis - 76 De bouw van het Slifferthuis - 77 De bouw van het Slifferthuis - 78

De bouw van het Slifferthuis - 79 De bouw van het Slifferthuis - 80 De bouw van het Slifferthuis - 81

De bouw van het Slifferthuis - 82 De bouw van het Slifferthuis - 83 De bouw van het Slifferthuis - 84

De bouw van het Slifferthuis - 85 De bouw van het Slifferthuis - 86 De bouw van het Slifferthuis - 87

De bouw van het Slifferthuis - 88 De bouw van het Slifferthuis - 89 De bouw van het Slifferthuis - 90

De bouw van het Slifferthuis - 91 De bouw van het Slifferthuis - 92 De bouw van het Slifferthuis - 93 De bouw van het Slifferthuis - 94 De bouw van het Slifferthuis - 95

De bouw van het Slifferthuis - 96 De bouw van het Slifferthuis - 97 De bouw van het Slifferthuis - 98 De bouw van het Slifferthuis - 99

De bouw van het Slifferthuis - 100 De bouw van het Slifferthuis - 101 De bouw van het Slifferthuis - 102

De bouw van het Slifferthuis - 103 De bouw van het Slifferthuis - 104 De bouw van het Slifferthuis - 105

De bouw van het Slifferthuis - 106 De bouw van het Slifferthuis - 107 De bouw van het Slifferthuis - 108

 
Een tweeschepige boerderij, van het type Oss-Ussen 5a, dwarsdoorsnede.

Het ontwerp
Eén van de belangrijkste discussiepunten bij het ontwerp was de rij dubbele palenvan de wand. Er zijn in Nederland meerdere boerderijen gevonden met een afdruk van paaltjes in de grond. Deze afdrukken van paaltjes lopen altijd parallel met de rij van de wandpalen, soms aan de binnenkant en soms aan de buitenkant. Er zijn echter ook vondsten – zoals bij het Slifferthuis – met een dubbele rij palen. Tussen de dubbele rij palen zijn vaak ook weer afdrukken van die kleine paaltjes gevonden, maar dan ondieper, tot zo’n 10 cm onder het oude vloeroppervlak. Deze kleine afdrukken komen precies overeen met de paalgaten wanneer je een vlechtwand zou maken van wilgentakken. Zo’n vlechtwand bestaat uit horizontale dunne wilgentakken die door de verticale dikke takken zijn gevlochten. Deze afdrukken van paaltjes zijn bij het Slifferthuis zelf niet teruggevonden daarvoor begon de opgraving te diep: het oude oppervlak was weg. Dit is echter goed te verklaren door het feit dat een opgraving altijd plaatsvindt ónder het oude loopvlak, te diep dus om deze paaltjes van een vlechtwand terug te vinden. Ter info: het is gebruikelijk alle dragende palen van de boerderij zo’n 80 tot 100 cm in de grond te zetten.

De bouw
Eind februari 2005 is begonnen met het nieuwe huis. Speciaal hiervoor heeft het Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven haar contacten aangewend met het grootste archeologische openluchtmuseum in Europa: Biskupinin Polen. In dit museum, dat al vóór de Tweede Wereldoorlog werd gesticht, is de kunst en kunde van het traditionele bouwen bewaard en aangevuld met decennia lang herontdekken van specifiek “ijzertijd bouwen”. Voorafgaand aan hun komst naar Eindhoven hebben de Polen het hout maandenlang, soms zelfs jarenlang laten drogen. Rond de jaarwisseling hebben ze – op basis van de tekeningen die vanuit Nederland aangeleverd werden – een bouwpakket gemaakt van de basisconstructie.
Bij de bouw werden eerst de paalgaten gegraven, met dezelfde afstand als bij het origineel uit Meerhoven (vlakbij Veldhoven).
Van de helft van alle palen werden de uiteinden ingesmeerd met teer. De 30 cm die onder de grond verdwenen en de 10 cm boven de grond werden behandeld. Dit vertraagt de rotting die optreedt op de grens tussen grondwater en de buitenlucht. Teer werd al vanaf de steentijd gebruikt en was in de ijzertijd gemeengoed. Door slechts de helft te behandelen hebben we op termijn een goede vergelijking tussen de resultaten van het wel en het niet insmeren met teer. Een experiment dus. Maar het duurt zeker 20 jaar voordat we de resultaten hebben.
De palen van de wanden werden zowel in lengterichting als in breedterichting met elkaar verbonden. Daar ontleent het huis dan ook zijn kracht aan.
We hebben gesmokkeld. Twintig jaar geleden waren er nog geen vondsten bekend van ijzertijdhuizen uit de gemeente Eindhoven. We haalden toen inspiratie in Oss. Maar nu is dat anders: de opgraving in Meerhoven leverde veel materiaal op, waaronder “huis nummer 9”. Dit is prima om te laten zien hoe het in de ijzertijd was, maar om aan een paar van onze wensen van de moderne tijd tegemoet te komen, hebben we ervoor gekozen het Slifferthuis een klein beetje groter te bouwen (1/20e) dan het origineel. De proporties zijn wel precies gelijk.
Vlak voor Pasen waren de Poolse specialisten klaar met de bouw van het skelet van het huis en de (moeilijke) deuren. Toen begonnen we zelf met de meer eenvoudige werkzaamheden in en rond de boerderij. Zo zijn we begonnen met de wanden. Tussen de dubbele rij palen wordt een vlechtwerk van vrij dikke wilgentakken gemaakt. Tegelijkertijd gingen de collega’s uit Biskupin verder met het dak, dat gedekt moest worden met eikenhouten schalies – een soort van dakpannen. Als je weet dat ze zo'n 10 cm breed en 50 cm lang zijn, en er 3 lagen op elkaar liggen, bedenk dan eens hoeveel er in een oppervlak van ruim 260 vierkante meter gaan! Toen de eerste lagen waren bevestigd tekenden zich al mooi de contouren van de deuropening af. Tijdens de meivakantie heeft een grote groep vrijwilligers van verschillende openluchtcentra, archeologiestudenten en andere geïnteresseerden de wanden afgevlochten en een deel ervan ingesmeerd met een mengsel van leem en stro. Eenmaal opgedroogd is dat stevig en isolerend. De beschikbare wilgentakken om mee te vlechten waren deels dermate dik, dat ze eerst gespleten moesten worden. Voor de rest hebben we ze geweekt in water, anders zijn ze niet buigzaam genoeg en breken ze zelfs. Voor het maken van het leemmengsel hadden we een zogenaamde "dwangmenger" gehuurd, maar deze liet het binnen de kortste keren al afweten. Zo zie je maar weer, die moderne techniek... Naast de werkzaamheden aan de wanden, werd de laatste hand gelegd aan de dakbedekking en de nokafwerking.
Tijdens het pinksterweekeinde, (Vikingmarkt) was de boerderij definitief onder dak. Van de voorraad schalies was er weinig overgebleven.
De plannen voor de inrichting van het Slifferthuis zijn nog niet definitief, maar zaak is dat wel dit jaar aan te pakken. Het korte stuk willen we gaan gebruiken als "woongedeelte" en geschikt maken voor levende geschiedenisdemonstraties. Voor de bezoeker kan hier duidelijk worden hoe de boerderij vroeger is gebruikt. Het lange stuk willen we op verschillende manieren in kunnen zetten, vandaar dat alles wat daar komt, ook weggezet moet kunnen worden. Wel komt er in een deel van het huis een zoldering, onder andere voor opslag. Oorspronkelijk werd het lange deel gebruikt voor de stalling van vee en de opslag van de oogst, het korte gedeelte was waarschijnlijk de ‘woonkamer’.
Een bijzonder idee is om een houten vloer te gaan plaatsen. Het idee hiervoor hebben we ontleend aan een museum in Hitzacker (D), dat zich gebaseerd heeft op vondsten uit de Bronstijd. Wij kunnen deels onze inspiratie halen bij de vorstengraven uit de ijzertijd, die vaak een houten kamer hadden met dus ook een houten vloer. In juli 2005 zijn in Vlaardingen nog ijzertijdboerderijen opgegraven met een vloer van naast elkaar gelegde dikke takken.
In augustus 2005 vond er een tweede bouwkamp plaats, waar gemiddeld 10 personen per dag aan deelnamen. Het museum zorgde voor kost en inwoning. In deze week werden weer vele vakken van de wand dichtgeleemd, maar het was nog niet af. De leem bleek trouwens ook van slechte kwaliteit te zijn; voor het eerst in 20 jaar, dat we die ervaring hadden... Wij hadden eerst het plan om de wanden nog wit te kalken, maar daarvoor is in dit deel van Europa geen bewijs. Waar moet je bijvoorbeeld de kalk vandaan halen hier in Brabant?
In januari 2006, aan het einde van de winter, zijn we begonnen met de binneninrichting. De vloer, waar we het al een half jaar over hadden, werd nu daadwerkelijk gemaakt. Stammetjes van gelijke lengte (ongeveer 1,20 meter) en diameter werden gekloofd en met de bijl glad gehakt(gekantrecht). De vloer kostte ons uiteindelijk bijna drie maanden, en we moesten extra werkkracht in huis halen. Waar de vuurplaats komt (helaas in het originele stalgedeelte) is een vak uitgespaard. In principe kan straks de hele boerderij leeg, de vuurplaats overdekt met een stuk houten vloer en je hebt een ruimte voor bijvoorbeeld een tentoonstelling.

Opening
Op 1 april 2006 kon dan eindelijk het Slifferthuis  worden opgeleverd. Een fikse hagelbui ging aan de ceremonie vooraf. Een delegatie van de Poolse bouwers,  de gemeente en  het stichtingsbestuur begroef een bouwoffer bij de drempel. Daarna kon een Eindhovens gezin met vier kinderen en hond officieel als eersten het huis betreden en er een weekend wonen. De bevriende Celtae Comatae uit de buurt van Gent kwamen met cadeaus. Archeon had bij de brand van de vorige boerderij al geschenken gegeven voor de inrichting van dit nieuwe Slifferthuis. Het huis is sfeervol geworden, zowel het kleine woongedeelte als het grote stalgedeelte, geschikt voor groepen en tentoonstellingen.